Sonbahar, özellikle kış ve ilkbahar aylarının önemli hastalıklarından biri olan ?Akut (İveğen) Bronşit? iş ve güç kaybına neden olan, ekonomik anlamda kişisel ve toplumsal zarara yol açan bir sağlık sorunudur. Özellikle nezle ve gribi izlemesi, ve bulaşıcılığı vurgulanması gereken önemli noktalardır. Yaşamında bronşit geçirmeyen herhalde çok az kimse vardır. Akciğerin önemli enfeksiyon hastalıklarından olan bu konuyu da her zaman yaptığımız gibi yalın bir dil ile ve ana başlıklşarla anlatmaya çalışalım.
Akut bronşit: Trakea (Nefes Borusu) ve bronşların akut emflamasyonu, başka bir anlatımla iltihabıdır. Trakeobronşit olarak adlandırılması daha doğrudur.
Bulguları: Öksürük (kuru veya daha sonra balgamlı olabilir), hırıltılı solunum, halsizlik, yorgunluk, kırgınlık göğüste ağrı ve batışma, yanma, hafif ateş ön planda gelen bulgulardır..
Süresi: Genellikle 3 haftayı geçmez. Geçerse süreğen(kronik) öksürük olarak tanımlanır.
Zatürreden(pnömoniden) ayırımı: Zatürreede akciğer filminde infitrasyon (iltihabi yayılım) gözlenir. Klinik bulguları daha ağırdır.
Karıştığı hastalıklar nelerdir?
Nezle, grip, zatürree, akciğer tüberkülozu, süreğen öksürük, akciğerde yabancı cisim ile karıştırılabilir.
Akut bronşiti yapan etkenleri nelerdir?
Çoğunlukla üst solunum yolu enfeksiyonuna yol açan virüsler (Adeno, Rino, solunum sinsityal, influenza (grip virüsü), parainfluenza ve koksaki virüslerle, kızamık, kızamıkçık virüsleri sayılabilir. Seyrek olarak da bazı bakteriler (Klamidya ve Mikoplazma pnömonya ile boğmaca yapan Bordotellla pertusis ve para pertusis) etkenler arasında sayılabilir. Şunu unutmamak gerekir ki etken % 90 olarak virüslerdir. Bağışıklığı baskılanmış hastalarda ?Herpes virüsler? etken olabilir.
Akut Bronşit Nezle ve gripten ayırımı:
Akut bronşit´te öksürük ön plandadır. Akut bronşit sıklıkla nezle, grip gibi viral üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra oluşur, ancak üst solunum yoluna ait belirtiler azalmasına rağmen öksürüğün 5 günden uzun sürmesi akut bronşiti düşündürmelidir.
Akut Bronşitin tanı ve tedavisini nasıl yapalım?
Yukarıdaki olguların eşliğinde iyi bir öykü, fizik muayene bulguları ile genellikle tanıya varılır. Karışabilen diğer hastalıkları ayıkladıktan sonra tanıya varmak kolaydır. Etkenleri genellikle virüs olduğundan gelişi güzel antibiyotik kullanmanın anlamı yoktur. Etkenin bakteriyel olduğundan şüphelenilirse (uzamış öksürük, ateş, balgamın şekil değiştirip irinli( pürülan) olması) Makrolit (Eritromisin grubu) antibiyotikler uygun doz ve sürede verilebilir. Öksürük şuruplarının anlamı yoktur. Sıvı ve buhar tedavisi yararlı olabilir. İstirahat şarttır.
YORUM VE ÖNERİLER: Altta başka hastalığı yoksa akut bronşitli hastadan korkmamak gerekir. Yukarıda da belirttiğim gibi antibiyotiğin (Hele hele penisilin grubunun) yeri yoktur. Ancak balgamın şekli değişmiş, kliniği ağırlaşmış tetkiklerinde de bakteriyel akut bronşit lehine bulgu varsa makrolit grubu antibiyotik verilebilir. Bugünlerde elinde antibiyotik ve öksürük şurubu ve ateş düşürücü, ağrı kesicileri olup iyileşemediğini söyleyen hastalar varsa genellikle Akut Nazofarenjit sonrası gelişen ?Akut Bronşit? hastalarıdır. İyi bir istirahat ve bol sıvı ile bunların düzelmemeleri zordur.
HASTALIK GELİŞMEDEN KORUNMA YOLLARINA BAŞVURMAK DAHA ÖNEMLİDİR. BUNUN İÇİN OLANAK VERDİĞİ ÖLÇÜDE BU MEVSİMLERDE KALABALIKLARA ÇIKMAMAK, EL TOKALAŞMA DÂHİL, YAKIN TEMAS VE KUCAKLAŞMADAN NE KADAR KAÇINIRSAK O KADAR BU HASTALIK GRUBUNDAN KAÇINMIŞ OLURUZ.TEMAS SONRASI EL YIKAMAK BU OLANAK YOKSA ALKOL KAPSAMLI ISLAK MENDİL İLE ELİMİZİ SİLİP,KURULAMAK İLKELERİMİZ OLMALIDIR. KORUNMA TEDAVİDEN HERZAMAN ÜSTÜNDÜR.
