Kesinleşmiş mahkeme kararlarına dayanarak kişilerin ceza ve güvenlik tedbirlerine ilişkin bilgilerin kaydedildiği sisteme adli sicil kaydı (halk dilinde sabıka kaydı) denir. Sabıka kayıtları şartları oluştuğunda adli sicilden silinir, ancak adli sicil arşivine alınır. Özel işler için adli sicil kaydı aldığınızda “Adli sicil kaydı yoktur” şeklinde belirtilir. Ancak resmi işler için sabıka kaydı aldığınızda arşiv kayıtları görünmektedir. Arşiv kaydı, ceza mahkumiyetine bağlı hak yoksunluklarına neden olan mahkumiyetlerin bilgilerini içerir. Arşiv kaydına alınan bir mahkumiyet hükmü, belirli sürelerin geçmesi ve memnu hakların iadesi kararının alınmasıyla kaydın arşive alınma tarihinden itibaren belirli süreler geçtikten sonra arşiv kaydı silinir. Bu süre ve koşullar nelerdir? Bu yazımızda Adli Sicil mevzuatımıza göre adli sicil arşiv kayıtlarının silinme koşullarına değineceğiz. Adli Sicil Kanunu’nun 12. maddesi kapsamında adli sicil arşiv kaydı şu hallerde silinebilir:
1)Kişinin ölümü halinde re’sen silenecektir. Tabi konumuz hükümlünün ölmeden önce arşiv kaydı sildirme koşulu oluşturduğu için bu konunun üzerine durmuyoruz.
2) Anayasanın 76 ncı maddesi ile Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren” Bu mahkumiyetler hakkında memnu hakların iadesi yoluyla mahkumiyeti veren mahkeme veya kişinin ikametgahının bulunduğu yerden aynı nitelikteki mahkemeden alacağı yasaklanmış hakların iadesi kararına göre farklı süreklerde arşiv kayıtları silinecektir. Bu halde adli sicil arşiv kayıtları; yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla onbeş yıl geçmesiyle, yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl geçmesiyle silinir.
Adli sicil kaydının arşive alınma koşulu; Adli Sicil Kanunu’nun 9. maddesi uyarınca adli sicil kaydına işlenen ceza ve güvenlik tedbirinin, infazının tamamlanması ile olur. Kişi mahkumiyet ile birlikte belli haklardan yoksun bırakılmışsa öncellikle memnu hakların iadesi yoluyla mahkumiyeti veren mahkeme veya ikamet ettiği yerden aynı nitelikteki mahkemeye başvurmalıdır. On beş yıl geçmekle birlikte, yasaklanmış hakların geri verilmesine ilişkin süreler dahilinde, bu durumu engelleyecek bir adli sicil kaydına sahip ise, her halükârda otuz yılın geçmesiyle arşiv kaydı silinebilir. Buna karşılık bahsi geçen belirli suçlardan mahkûmiyet dışında bir suçtan belirli bir cezaya mahkûmiyet halinde, infazın tamamlanmasından itibaren beş yılın doldurulmasıyla arşiv kaydı silinebilir. Arşiv kaydının silinmesine ilişkin müracaatlar, infazın tamamlandığı tarihi gösteren yerine getirme fişi ile birlikte, kesinleşmiş mahkûmiyet kararına ilişkin ilam örneğinin ekli olduğu talep dilekçesi ile Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne yapılabilir.
3) Fiilin kanunla suç olmaktan çıkarılması halinde, bu suçtan mahkûmiyete ilişkin adlî sicil ve arşiv kayıtları, talep aranmaksızın tamamen silinir.
4) Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi sonucunda verilen beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının kesinleşmesi halinde, önceki mahkûmiyet kararına ilişkin adlî sicil ve arşiv kaydı tamamen silinir.
Yukarıda bahsedilen koşulların varlığı veya yerine getirilmesiyle adli sicil arşiv kayıtlarının silinmesi söz konusu olabilecektir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli bölüm “2. Anayasanın 76 ncı maddesi ile Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren” bölümüdür. Bu nedenle 2. bölümü daha detaylı anlatmış olduk. Zira silinmesini istediğiniz mahkumiyetin hangi suçlarla ilgili olduğu ve özel kanunlarda bahsedilen suçlara girip girmediği konusu önemlidir.
