Bugün, 28 Mart 2024 Perşembe

UZM.DR. MUSTAFA TORUN


HEPATİT-C ENFEKSİYONUNU TANIYOR MUYUZ?


Dünyada tahminen 200 milyona yakın insanı etkileyen ?Hepatit-C Enfeksiyonu?, % 85 oranında? kronikleşme (Süreğenleşme)? göstererek, ?Siroz ve Karaciğer Kanserine? yol açmada başta gelmektedir. Hepatit-B´den farklı olarak daha çok kan ve kan ürünleri ile bulaşabilen ve aşısı olmayan ?Hepatit-C virüsü?, Türkiye´de yaklaşık; %1-2 civarındadır (Ortalama bir milyon kişi). Tedavisi son derece pahalı olup, devamlı izlemi ve masraflı tetkikleri ile insanı canından bezdiren bu hastalığı gündeme getirmemiz, bir kişiyi bile kazanmamı ilkesi doğrultusunda, anlamsız, akılsız, bilim dışı siyasi çekişme içinde mesafe kaybettirilen ülkemizde, son derece önemlidir. Anlaşılması için?40 Soru, 40 yanıtla? konuyu irdelemeye çalıştık. Farkındalık yaratabilirsek ne mutlu bizlere! 

 1) Viral Hepatit-C (VHC) nedir?

Hepatit-C virüsü ile oluşan, birincil olarak karaciğeri tutan, viral bir enfeksiyon hastalığıdır.

2)Viral olduğuna göre antibiyotiklerle tedavi edilebilir mi?

Hayır. Sadece VHC´ ye yönelik antiviral tedaviyle mümkün olabilir.

3)VHC kronikleşmeye(Süreğenleşme) yol açar mı?

Evet, % 85 oranında kronikleşir. Çok yüksek bir orandır. B´de oran % 5 dir.

 4)Diğer kronik Viral Hepatitlere yol açan virüsler hangileridir?

C ile beraber B ve D´dir.

 5)VHC´ de karaciğer testleri nasıl gözlenir?

%75´de yüksek, % 25´de normal olabilir.

6)Kronik(süreğen) VHC tedavi edilmez ise nasıl seyreder?

Yaklaşık üçte biri siroza, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanserine ve ölüme yol açabilir. Bu süre ortalama 20-30 yıldır.

7)VHC´nin bulaşma yolları nelerdir?

-Kan ve kan ürünleri ile temas (sağlıklı olmayan koşullarda yapılan kan nakilleri, akupunktur, dövme, manikür, pedikür, sünnet, diş müdahaleleri, cerrahi işlemler, traş, enjeksiyonlarv.b.)

-Cinsel yol (Çok nadir bulaşıp, çok eşlilerde oran artar)

-Anneden çocuğa (VHC´li gebe anneden, doğum sırasında çocuğa geçebilir. Oran düşüktür)

8)Akut (Yeni başlayan) Hepatit-C´nin bulguları nelerdir?

Aynı grip gibi belirtiler gösterir. Genellikle de bulgu vermeyip, sessiz seyreder.

9)VHC şüpheli hastaya hangi testle tanı konur?

ANTİHCV denen basit bir testle tanı konulur.

10) ANTİ HCV testi Pozitif çıkan hastaya ne yapılır?

Durumu izah edilerek, hasta hakları çerçevesinde, hastayı rencide etmeden, doğrulama için,  virüs sayımını da gösteren HCVRNA testi yapılır.

11)ANTİ HCV testi pozitif çıkması ne anlama gelir?

Hasta VHC virüsü ile karşılaşmış demektir.

12)ANTİ HCV pozitif HCVRNA negatif ise, bu ne anlama gelir?

Hepatit-C virüsünü yendiğini veya test´te hata olabileceğini gösterir. HCVRNA pozitif çıkmış ise olguyu VHC olarak değerlendirmeye almak gerekir.

13)ANTİ HCV testi yalancı pozitif çıkabilirmi?

Evet Çıkabilir. Oran çok düşüktür. Testi tekrarlarız.. Yine pozitif çıkarsa HCVRNA bakmak gereklidir.

14)ANTİ HCV testi yalancı negatif çıkabilirmi?

Evet çıkabilir.

15) Hangi Durumlarda kişi VHC olmasına rağmen; Anti HCV testi negatif çıkar?

Bağışıklık sistemi baskılanmış (İlaç, hastalık v.b.) kişilerde, Diyaliz tedavisi gören kronik böbrek hastalarında negatif sonuç çıkabilir.

16)Böyle durumlarda ANTİ HCV testi negatif çıkan hastalara, sizde VHC yok mu demeliyiz?

Kesinlikle hayır. Tekrarlanan test yine negatif çıkarsa; HCVRNA bakmak gerekir.

17)Kronik VHC´li hastalarda bulgular nelerdir?

Genellikle bulgu vermez. Bulgular başlayınca hastalık ilerlemiş olarak düşünülür.

18)VHC´li hastalar doktora nasıl başvururlar?

Genellikle hastaneye başka şikâyetle başvurup, yapılan tetkiklerinde ANTİ HCV pozitifse, yakınında veya komşusunda Anti HCV saptanmış ise, evlilik öncesi, işe girmede, yurdışına çıkışta veya kan bağışı sırasında istenen testlerde Anti HCV pozitif saptanırsa kişi ilgili uzmana (Enfeksiyon Hastalıkları veya Gastroenteroloji) başvurur veya yönlendirilirler.

 19)VHC Virüsü nasıl bir virüstür?

Küçük  bir RNA virüsüdür. Hepatit-B virüsünden daha zor bulaşır. Kuruluğa, sıcaklığa, güneş ışığına, dezenfektanlara fazla dayanıklı değildir.

20)VHC virüsünün alt  tipleri varmıdır?

Vardır. Bunlara genotip denir.

21)Genotipler nelerdir?

1,2.3.4.5.6

22)Türkiye´de en çok hangi genotip vardır?

Genotip 1 (% 95)

23) Genotipler tedavide rol oynarmı?

Oynar. Genotip-1 tedavisi 1 yıl, 2 ve 3:  6 ay sürer.

24)Genotiplerin alt tipleri varmıdır?

Vardır. 1a, 1b (Türkiye´de % 8 1b´dir) gibi?

25Tedaviye başlamadan önce tip tayini yapmak gerekirmi? Niçin?

 Gerekir. Tip tayini yapmakla tedavi süresini saptamış oluruz. Ayrıca SGK tedavi bedelini öderken Genotipini istemektedir.

26)Kronik VHC´ de tedavi nasıl yapılıyor?

Eskiden haftada 3 kez yapılan, şimdi ise haftada bir kere uygulanan interferon denen iğne ve Ribavirin denen hapın birlikte kullanımı ile yapılmaktadır. Ayrıca ağır işlerde çalışmaması, alkol ve sigaranın  yasak olduğu dengeli bir karaciğer koruma diyeti, Hepatit-B enfeksiyonu yoksa; hepatit-B aşısı yaptırmak gerekir.

27)Tek başına iğne tedavisi yapılabilirmi?Etkisi nedir?

Bazı durumlarda yapılır (böbrek hastaları gibi), etkisi ikili tedaviden düşüktür.

28)İnterferon tedavisi nasıl yapılır?

Haftada bir kez cilt altına iğne şeklinde yapılır.

29)İnterferon(iğne) tedavisinin süresi ne kadardır?

Genotip 1 için bir yıl, genotip 2 ve 3 için altı aydır.

30) İlk 3 ayda tedaviye yanıt ölçütleri oluşmamışsa tedavi kesilir mi?

Evet kesilir.

31) Bir yıllık tedavinin sonucunda HCVRNA testi negatifleşme durumunda ne yapılır?

Klinik ve Laboratuar ölçütlerine göre düzelmeye bakılır.  Hasta 3 ayda bir HCVRNA testi başta olmak üzere, diğer testleri yapılmak üzere kontrole çağrılır. 6.ayın sonunda düzelme sağlanmışsa (HCVRNA negatifliği) izleme bırakılır.

 32) Bir yıllık tedavi bitiminde HCVRNA testi negatiften, 3 ay sonra pozitife dönüşürse ne yapılır?

Yineleyen VHC kabul edilir. Günümüzde yeni çıkan iki ilaç (proteaz inhibitörleri) daha önce verilen iki ilaca (interferon iğnesi ve ribavirin) eklenerek üçlü tedavi denenebilir, başarı şansı bu ilaçlarla oldukça iyidir.

33)Bu tedavi pahalımıdır?

Son derece pahalıdır.

34)Bir yıllık tedavi maliyeti ne kadardır?

Hastanın iş ve güç kaybını ve diğer kayıpları da düşünürsek, ikili tedavi maiyeti 10 bin doların çok üzerindedir.

 35)Tedavide kullanılan ilaçlar, Türkiye´de üretiliyor mu?

Hayır, ithal ediliyor.

36)VHC´ den korunmada aşı varmı?

Henüz aşısı üretilmedi

37)Tedavinin yan etkileri var mıdır?

Vardır. Özellikle iğne (İnterferon) tedavisi sırasında hastaların bir kısmı tedaviyi istemeden de olsa kesebilirler.

38)Bu yan etkiler nelerdir?

Halsizlik, yorgunluk, kırgınlık, iştahsızlık, ateş, kilo kaybı, eklem ağrıları, saç dökülmesi, psikolojik sorunlar, depresyon, intihar eğilimi gözlenebilir. Tedaviye başlamadan önce; güvene dayalı iyi bir hekim hasta ilişkisi kurmak gerekir. Hastanın tedaviye uyumu son derece önemlidir.

 39)VHC tedavisinde yeni tedaviler varmı? Bunlar nelerdir?

Vardır. Hatta son 1-2 yıl içinde proteaz inhibitörü diye adlandırılan ilaçlar kullanım onayı almıştır. Ülkemizde bu ilaçlar üçlü tedavi olarak sadece ikili tedaviye cevap vermeyen hastalarda kullanılmaktadır. Bu alanda daha başka yeni ilaçlar da geliştirilmektedir, hatta iğnesiz tedaviler gündeme gelmiştir.

40) Konunun en önemli sorusunu soralım, neden diğer hastalıklarda olduğu gibi bu hastalıktan korunamıyoruz? Korunma yolları nelerdir?

Maalesef sağlıkta? Küresel Anamalcı Sistemin? emrettiği şekilde, sağlığı alınır satılır bir meta olarak sunarsak, olacağı budur. 224 sayılı sağlığın sosyalizasyonu yasasını günümüz koşullarında tekrar yapılandırıp, koruyucu Hekimliği ön plana alırsak; bu hastalıkta da (çok para ödediğimiz ve ancak % 50 civarında, hemde uzun bir sürede tedavi ettiğimiz) mesafe almış oluruz. Korunma yollarının temeli halkın eğitimi, bilinçlendirilmesi, farkındalık yaratma (Bizim şu an yaptığımız gibi), Kan ve kan ürünleri ile bulaşma yolu en önemli olduğu için, bunların sıkı denetimi olmalıdır. Ayrıca uyuşturucu kullanımını engellemek ve hastanelerde temizlik ve sterilizasyon-dezenfeksiyonu en iyi şekilde uygulamak önemlidir. 

Sonuç Ve Yorum: Küresel ölçekte bu virüsün aşısı bulunmaz ve korunmada yetersiz kalırsak VHC hızla yayılacak dolayısı ile karaciğer sirozu ve kanserlerinde artış yaşanacaktır.

 

     

 

 

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SİYASET

Tutdere: ‘Adıyaman değişim diyecek’

Gençlik Buluşmasına katılan CHP Adıyaman Milletvekili ve Belediye Başkan Adayı Abdurrahman Tutdere: “Ben gençlerin adayıyım, gençlerin de başkanı olacağım inşallah.” dedi.

BÖLGE HABERLERİ

Sahte doktor suçüstü yakalandı

Yabancı uyruklu S.E. kendisini doktor olarak tanıtıp vatandaşları muayene ederken suçüstü yakalandı.

BÖLGE HABERLERİ

Diyarbakır’da zabıtadan toplu taşıma araçlarına abonman kart denetimi

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, kent merkezinde faaliyet gösteren toplu taşıma araçlarına denetim gerçekleştirdi.

EĞİTİM

GAÜN’de Türklerde ağırlık kaldırma kültürü eğitimi

GAÜN’de Türklerde ağırlık kaldırma kültürü eğitimi