Uçuk virüsleri yani bilimsel adları ile Herpes Simpleks Virüsleri (HSV); dünya çapında yaygındır. Dudakta ve ağızda uçuk yapan tipi (Tip-1) ile üreme (genital) organlarında uçuk yapan ve cinsel yol ile
bulaşan tipi (tip-2) iyi bilinen virüslerdir. Kanserojen virüslerden biri olan Herpes grubu virüsler, özellikle bağışıklığı baskılanmış ve gebe hastalarda son derece önemlidir. Belki de dudağımızda veya ağzımızda karşılaştığımız ve korkudan olduğunu düşünerek ciddiye almadığımız, üzerine gelişigüzel merhem sürdüğümüz bu virüs ailesi, sanıldığının aksine masum olmadığı kanıtlanmıştır. Gelin bu aileden kısaca bahsedelim.
Herpes virüsü grubunda olanlar hangileridir?
*HSV Tip-1 (Dudakta ve ağızda uçuk ve diğer önemli enfeksiyonları oluşturur)
*HSV Tip-2 (Üreme organlarında enfeksiyon yapar)
*Varisella Zoster Virüsü (Su çiçeği ve Zona hastalığını oluşturur)
*Epstein Barr virüsü (Öpücük hastalığını yapar)
*Cytomegalovirüs (Rahim içi enfeksiyonlara yol açar)
*İnsan Herpes Virüs tip-6(Altıncı hastalık ve bağışıklığı baskılanmış hastalarda önemlidir)
*İnsan Herpes Virüs tip-8(Kaposi sarkomu ile ilişkili virüstür)
HSV´de risk oluşturan etkenler nelerdir?
*Bağışık sisteminin çeşitli nedenlerle baskılanması (Travma, sıkıntı, korku, HIV-AİDS, kanser, yoksulluk v.b?)
*Gebelik (Rahim içi enfeksiyon oluştururlar)
*Aktif genital HSV´li kadından doğan çocuklar
HSV enfeksiyonlarında ne gibi bulgularla karşılaşırız?
*Ağız içi, dudak, parmaklar (dolama şeklinde..), cilt ve üreme organlarında içi su dolu, kaşıntılı döküntüler (vezikül) veya beyaz sarı renkte kabuklu yaralar
*Dişeti ve ağızda iltihaplar
*Birincil Herpes enfeksiyonlarında (sıklıkla HSV tip-1 yapar) beyin zarı ve beyin iltihabı (meningo ensefalit)
*Gözün saydam tabakası olarak bildiğimiz korneanın ve göz akı üstündeki konjonktiva denen zarın iltihaplanması ve buna ait bulgular (Keratokonjonktivit)
*HSV tip-2 üreme sisteminde iltihaplar, omurilik çıkışlı sinir kökleri iltihabı (radikülit) ile aseptik menenjit (virüslerle olan) yapabilir.
*HSV enfeksiyonları bazı organ iltihapları bulguları ile karşımıza çıkabilir. Bunlar yemek borusu (Ösefajit), karaciğer(hepatit), cilt(dermatit) ve akciğer(pnömonit) iltihaplarıdır.
HSV enfeksiyonlarında tanıya nasıl varırız?
İyi bir öykü ve fizik muayenede döküntü, yaralar ile oluşturduğu çeşitli tablolarla tanıya yaklaşabiliriz. Kesin tanı, alınan kan ve vücut sıvılarında virüs aranması, serolojik testler ile koyulur veya HSV- DNA için PCR testi yol göstericidir. Cilt döküntü ve yaralarının kazınıp, ?Çok çekirdekli Dev hücrelerin? mikroskopta görülmesi önemlidir.
Tedavisini nasıl yapalım?
*Ağır Herpes enfeksiyonlarında (Menenjit, ensefalit gibi beyin zarı ve beyin iltihabında) Asiklovir´in damar içi formu kullanılmalıdır. Hafif enfeksiyonlarda sık aralıklarla ağızdan kullanılan formu verilebilir. Biyoyararlanımı daha iyi olan ?Valasiklovir ve Famsiklovir? son zamanlarda ağızdan tercih edilen Asiklovir türevleridir. Herpes enfeksiyonlarında tedavi ne kadar erken başlanılırsa başarı şansı o kadar fazladır. 3 günden sonra başlanılan (Özellikle ağızdan tedavide) tedavilerin başarı şansı çok azdır. Pomat ve merhem formları ile tedavilerin yararları tartışmalı olup tavsiye edilmemektedir.
YORUM VE ÖNERİ:
Herpes Simpleks virüs enfeksiyonlarının dünyada ve Türkiye´de yaygın olması, bulgularının az tanınması veya tanınmadan gizli seyretmesi, sakatlıklara ve ölüme yol açması son derece önemlidir.
Erken tanı yaşam kurtarabilir. Çocuklarda ve özellikle bağışıklığı baskılanmış hastalarda dikkat etmemiz gerekir. Sağlık çalışanları bulaşıcı HSV´li hastalardaki yara ve döküntülere çok dikkat etmeli, izolasyon önlemlerini almalıdır.
HSV´li hastalar yakın çevresi ile yakınlaşmamalıdır. Cinsel yol ile bulaşan hastalık olduğundan olanak varsa bu hastalarla cinsel ilişkiye girilmemeli veya koruyucu önlem (kondom v.b.) Alınmalıdır. Doğum sırasında bebekler (ağır sakatlıklara yol açtığından) bu enfeksiyondan korunmalıdır.
